Jakie małże do oczka wodnego?

Małże to rodzaj mięczaków słodkowodnych, które można znaleźć w stawach, rzekach i innych zbiornikach wodnych. Mają twardą, wydłużoną skorupę, składającą się z dwóch symetrycznych połówek, która chroni ich ciało. Ciało małży posiada dwa tzw. syfony, które otwierają się i zamykają, aby umożliwić małżom filtrowanie pokarmu z wody. 

W Polsce występuje w sumie ponad 40 gatunków małży zarówno słodkowodnych, jak i żyjących w Bałtyku. Jeśli chodzi o małże do oczka wolnego, interesują nas wybrane gatunki słodkowodne. 

Małże słodkowodne - gatunki:

• Szczeżuja pospolita (Anodonta anatina) gatunek występujący pospolicie w całej Polsce. Możemy ją spotkać zarówno w stawach,  jak i wodach płynących. Skorupa tej małży osiąga 10 cm długości.
• Szczeżuja wielka (Anodonta cygnea) największy gatunek małży słodkowodnej występujący w Polsce. Skorupa dorasta do 25cm długości. W naszym kraju małża ta znajduje sie pod ścisłą ochroną. 
• Skójka gruboskorupowa (Unio crassus) gatunek dorastający do około 70mm. Małża ta jest bardzo wrażliwa na zanieczyszczenia wody przez co jej populacja stale maleje i podlega ochronie gatunkowej.
• Skójka malarska (Unio pictorum) pospolita małża osiągająca około 10cm długości.
• Skójka zaostrzona (Unio tumidus) wielkość 8-10cm. Muszla w tylnej częsci klinowato zakończona. Pospolicie występująca w całej Polsce.
• Racicznica zmienna (Dreissena polymorpha) mała małż dorastająca do około 3cm występująca w dużych skupiskach głownie w zbiornikach zalewowych i jeziorach.
• Szczeżuja chińska (Sinanodonta woodiana) inwazyjny gatunek dużego, wschodnioazjatyckiego, słodkowodnego małża z rodziny skójkowatych. Gatunek ten dorasta do wagi przekraczającej 1,2kg. Gatunku tego nie powinno się hodować ani sprzedawać, jest on zagrożeniem dla naszych rodzimych małż.

Rozmnażanie małży słodkowodnych

Małże z rodzin Unio i Anodonta są zwierzętami rozdzielnopłciowymi. Oznacza to, że aby mogły się rozmnażać potrzeba przynajmniej dwóch sztuk męskiej i żeńskiej. Niestety rozróżnienie płci u tych mięczaków jest bardzo trudne.
 

Samce małż wypuszczają plemniki do toni wodnej. Te są następnie zasysane przez samice znajdujące się w pobliżu. Aby zwiększyć szanse na rozmnożenie się małż w oczku lub stawie warto, aby blisko siebie znajdowało się więcej osobników.
 

Niesione przez wodę plemniki zapładniają jaja znajdujące się w wewnętrzych skrzelach samic. Jaja te rozwijają się przez kilka miesięcy do stadium larwy (Glochidium). Po wykluciu Glochidia uwalniane są do wody. Larwy w tej fazie rozwoju są pasożytami. Pasożytują na skrzelach ryb. W zbiornikach w których nie ma ryb, małże nie będą się rozmnażać.
 

Chociaż larwy małży są pasożytami, to są one niewielkie. Nawet mocno zaatakowane nimi ryby wykazują minimalne skutki uboczne. 

Po okresie kilku tygodni larwy przeobrażają się i opadają na dno zbiornika. Pierwsze lata życia spędzają zagrzebane w mule. Zdolność do rozrodu osiągają zwykle po 3-4 latach osiągając wielkość 3-4cm.

Małże to dość długowieczne stworzenia. Żyją od 10 do nawet 80 lat w przypadku skójki gruboskorupowej.

W Polsce występuje również inwazyjny gatunek obcy Racicznica zmienna (Dreissena polymorpha). Małża ta do cyklu rozmnażania nie potrzebuje ryb. Ze względu na jej inwazyjny charakter nie zalecamy jednak hodowania jej. Należy ograniczać rozprzeszczenienię się szkodliwych dla naszego ekosystemu obcych gatunków inwazyjnych.

Co jedzą małże słodkowodne? 

Małże żywią się odfiltrowanymi z wody za pomocą skrzeli mikroskopijnym planktonem, glonami, bakteriami i szczątkami roślin. W oczku wodnym lub stawie nie ma potrzeby dokarmiania tych stworzeń. W wodzie prawie zawsze znajduję się coś do zjedzenia nawet w przypadku gdy woda wydaje się krystalicznie czysta. 

Małże w oczku wodnym

Małże słodkowodne odgrywają ważną rolę w zamkniętym ekosystemie, jakim jest oczko wodne. Podczas procesu filtracji stworzenia te oddzielają jadalne dla nich składniki od tych szkodliwych. Nie spożyte składniki wiążą za pomocą śluzu w tzw. Aglutynaty.  Dzięki temu wyrzucana przez nie woda jest pozbawiona szkodliwych substancji organicznych. Dodatkowo małże wymuszają ruch wody, wydmuchują strumień wody nawet na pół metra. 

Małże poprzez swe zdolności filtracyjne w istotny sposób wspomagają zachowanie równowagi biologicznej w delikatnych ekosystemach wodnych, jakimi są oczka wodne. Proszę tylko pamiętać, że stworzenia te nie zastąpią filtracji mechanicznej, a są tylko naturalnym dodatkiem w całym procesie filtracji.

Czy małża może uszkodzić folię w oczku 

Wiele osób obawia sie małż, ze względu na ich ostrą skorupę i krążące po internecie informacje, jakoby stworzenia te przebijały folię w oczkach wodnych. 

Z naszego doświadczenia wynika że małża  nie jest w stanie sama  uszkodzić folii. Przy własciwej pielęgnacji tych stworzeń nie ma ryzyka uszkodzenia nawet cieńkiej folii. 

Jedyna sytuacja w jakiej istnieje ryzyko przebicia dna to taka, w której ktoś nadepnie na skorupę małży. Popękana skorupa ma ostre krawędzie, które naciśnięte pod odpowiednim kątem mogą przebić cieńszą folię. Należy jednak zaznaczyć że jest to dość trudne ze względu na kruchość skorupy. Testowaliśmy specjalnie taką okoliczność z folią pvc grubości 0,9mm, było bardzo trudno uszkodzić w ten sposób folię. 

Gdzie trzymać małże? 

Mięczaki te nie mają specjalnych wymagań co do wody, jak i wielkości zbiornika. W przypadku wody, jej jakość nie może być zbyt zła. Zwykle, gdy trzymamy w oczku ryby i nic im nie jest, to i małże sobie poradzą. Wielkość zbiornika nie ma większego znaczenia. Ważne, aby miejsce, w którym umieścimy małże miało co najmniej 40-50cm głębokości. Małże zimą muszą znajdować się poniżej strefy przemarzania (tafli lodu). Latem natomiast zbiornik nie powinien się nadmiernie nagrzewać. 

Małże to mało ruchliwe zwierzęta, ale jak na warunki oczkowe potrafią zmieniać dość znacznie pozycję. W ciągu doby małża potrafi przemieścić się o metr lub nawet dalej. Zdarza się jednak, że tkwi w jednym miejscu przez dłuższy czas. Jest to całkowicie normalne zachowanie.

Jak postępować z małżami po zakupie?

Do zagrzebnia i poruszania się małże potrzebują warstwy piachu lub mułu na dnie. Zwykle wystarczy im około 4-5cm warstwa podłoża. W przypadku gdy w oczku nie ma nic na dnie, musimy przygotować miejsce przeznaczone dla tych mięczaków. 

Do tego celu wystarczy płytka kuweta lub większy podstawek od donicy. Do tak przygotowanego pojemnika nasypujemy czysty, dobrze przepłukany piach. Może to też być drobny żwirek kupiony w sklepie akwarystycznym. 
 

Na jedną średniej wielkości małże można przyjąć około 10cm2 miejsca. 
 

Nowych mieszkańców zwyczajnie kładziemy na przygotowanym miejscu. W zależności od temperatury wody, jak i indywidualnych zachowań konkretnej małży, zagrzebuję się ona w podłożu zwykle w ciągu kilku godzin. Może się zdarzyć, że nastąpi to później. 

O ile skorupa małży jest zamknięta lub lekko uchylona, ale pod wpływem dotyku zamyka się, to możemy przyjąć ze wszystko z nią w porządku.

Objawem świadczącym o złym stanie lub śmierci jest otwarta na stałe muszla. 

Podsumowując, jeżeli chcemy, aby nasze oczko wodne było jak najbardziej naturalne, to powinno być zasiedlone zróżnicowaną fauną i florą. Małże są naturalnymi mieszkańcami polskich wód pełniąc ważną rolę w ekosystemach wodnych. W przypadku małych zamkniętych ekosystemów, jakimi są oczka wodne i małe stawy, małże odgrywają szczególnie pożyteczną rolę.

Sprawdź małże do oczka wodnego w naszym sklepie!